Ontrouw
Bij veel relatieproblemen en scheidingen spelen ontrouw en overspel een rol. In mijn praktijk spreek ik vele stellen met relatieproblemen; in zeker 30% van deze gesprekken is ontrouw aan de orde.
In tegenstelling tot vroeger wordt er tegenwoordig bijna altijd getrouwd vanuit liefde. De verwachtingen bij een relatie die vanuit liefde is aangegaan zijn vaak groot. Je hoopt dat jouw partner een waslijst aan behoeften gaat vervullen: die van zorgzaam maatje, vertrouweling, minnaar/minnares en die van lieve vader of moeder voor eventuele kinderen bijvoorbeeld. Wanneer deze liefde bedreigd wordt door ontrouw is er vaak sprake van een achtbaan aan emoties. Ontrouw voelt vaak als verraad. Het vreemdgaan schaadt jullie exclusieve verbintenis, van dat wat jullie relatie zo bijzonder maakt. De partner die bedrogen wordt ervaart vaak dat de ontrouw schade toebrengt aan zijn of haar gevoel van eigenwaarde. Je bent immers niet meer de uitverkorene, the ‘one and only’, op het moment dat jouw partner overspel pleegt. Andersom geldt ook voor de partner die vreemdgaat: het is een periode van grote onrust met soms tegenstrijdige gevoelens. Ook voor hem of haar geldt dat er een fase van verwarring en pijn is aangebroken. Als therapeut kijk ik op een objectieve manier naar trouw en ontrouw. De gesprekken worden door mij vanuit neutraliteit, op niet-veroordelende wijze, begeleid. De materie is namelijk vele malen complexer dan het uitsluitend vaststellen wie de zogenaamde ‘dader’ of wie het zogenaamde ‘slachtoffer’ is.
Uit de praktijk
Nienke was ervan overtuigd een gelukkig gezin en een fijne relatie te hebben met Bert-Jan. Een mailtje dat haar bij toeval onder ogen kwam – maar dat niet voor haar ogen bedoeld was – maakte een abrupt einde aan dit geluksgevoel.
Afspraken over (on)trouw
Ontrouw binnen een relatie is bijna altijd een gevoelig onderwerp. Binnen de meeste relaties is (seksuele) exclusiviteit een belangrijke afspraak. Juist deze afspraak maakt de relatie tussen twee mensen extra bijzonder. Naast de relatie met je eigen partner heb je met veel verschillende mensen in je omgeving contacten. Vrienden, familie, buren en collega’s: met uiteenlopende personen sta je in verbinding. Met iedere persoon is die relatie weer net even anders: met de ene vriend kan je goed praten en met die sportieve collega ga je bijvoorbeeld wekelijks hardlopen. Kortom, in je leven heb je relaties met verschillende mensen en op verschillende manieren. Zelden vinden mensen alles wat zij zoeken uitsluitend binnen hun eigen relatie. Contacten met anderen zijn dan ook een gezonde aanvulling op de relatie met de eigen partner. Op het moment dat de afspraak die jullie hebben gemaakt over trouw zijn wordt geschonden, ontstaat er een vertrouwensbreuk binnen jullie relatie. Ontrouw vraagt dan ook veel van een relatie, in meerdere opzichten. De uitdrukking ‘vertrouwen komt te voet en gaat te paard’ bestaat niet voor niets. Het schenden van de afspraken die jullie hebben gemaakt over trouw zijn, heeft vaak grote consequenties. Voor het ene stel is flirten met een andere persoon al een schending van het vertrouwen binnen de relatie. Andere stellen trekken de grens bij ‘echt’ vreemdgaan, bijvoorbeeld bij het daadwerkelijk hebben van fysiek contact met een andere persoon. Een ding blijkt steeds weer tijdens de gesprekken die ik voer: wanneer afspraken over trouw niet worden nageleefd ontstaat er een periode van grote onrust binnen een relatie.
Betekenis ontrouw
Vreemdgaan betekent lang niet altijd dat iemand weg wil gaan bij zijn of haar partner. Ik merk dat ontrouw ook voorkomt wanneer iemand – soms onbewust – eigenlijk iets bij zichzelf zoekt of mist. Bijvoorbeeld een stuk erkenning of aandacht. In dat geval staat het vreemdgaan niet altijd direct in verband met onvrede over de bestaande relatie. Daarnaast kan iemand een stuk onvrede over zichzelf voelen en vervolgens vanuit frustratie oplossingen zoeken ‘buiten de deur’. Het kan soms ook een manier zijn om een bepaalde leegte op te vullen. Soms blijkt dat iemand in de bestaande relatie – op een bepaald onderdeel – het gevoel heeft iets tekort te komen. Daarnaast zijn er mensen die verliefd worden op een ander terwijl zij tevreden zijn over hun eigen relatie én van hun huidige partner houden. Ontrouw komt op zeer verschillende manieren voor en de achtergrond ervan varieert enorm. Voor de verwerking van ontrouw is het voor beide partners belangrijk om te begrijpen wat de oorzaken zijn. Wat speelde er bij jou, bij je partner en wat speelde er tussen jullie? Welke patronen zijn er in jullie relatie ontstaan en op welke manier zien jullie de toekomst? Dit zelfonderzoek kost tijd en energie. Een open en eerlijke blik op jezelf en je relatie is hierbij van belang.
De definities van wat nu eigenlijk ontrouw is lopen sterk uiteen. De vraag: ‘welke afspraken hebben jullie over (on)trouw gemaakt’ wordt dan ook behandeld in mijn ontrouw programma. Is zoenen met een andere persoon vreemdgaan? Het intensief chatten met een andere man of vrouw: zien jullie dit als ontrouw en: wat is de reden erachter? Daarnaast zijn er verschillende soorten ontrouw; ook hieraan besteed ik aandacht in de gesprekken met de stellen die ik begeleid
Uit de praktijk
Het verwerken en plaats geven van de ontrouw van Marjan heeft veel tijd gekost, aldus Marco, het blijft een gevoelige plek. Toch heeft het onze relatie een nieuw perspectief gegeven. We hebben een andere en nieuwe basis gelegd voor ons huwelijk.
De ontdekking
Na de ontdekking van het overspel komt de relatie vaak onder grote druk te staan. Jullie bevinden je in een ‘emotionele rollercoaster’; de relatie staat letterlijk te trillen op zijn grondvesten. Beide partners ervaren meestal een veelvoud aan gevoelens: boosheid, angst, jaloezie, schuld en soms schaamte. Ik hoor regelmatig dat de bedrogen partner het gevoel had ‘dat de grond onder zijn of haar voeten weg leek te zakken’ toen het bedrog uitkwam. Dit geldt ook voor de ontrouwe partner: hij of zij heeft te maken met een wirwar aan emoties. De gevoelens voor de persoon waarmee wordt vreemdgegaan kan hierin ook nog een rol spelen.
Vanaf het moment dat de waarheid aan het licht is gekomen begint een nieuwe fase binnen de bestaande relatie. Er is iets beschadigd in de vertrouwensband; deze ‘kras’ op jullie gevoel van verbondenheid doet pijn en behoeft aandacht. Beide partners lijden onder deze fase in de relatie. Het kost veel moed en ook tijd om jullie relatie weer op de rails te krijgen. Er is veel werk te verzetten en succes is niet gegarandeerd. Toch wijzen cijfers uit dat ontrouw in ongeveer tussen de 76% en 96% van de gevallen vergeven wordt. Ik kan jullie begeleiden in dit proces met het ontrouw programma.
Uit de Praktijk
Lieke over het ontrouw programma: ‘ik stond er in het begin eerlijk gezegd zeer sceptisch tegenover. Na een aantal sessies zag ik in dat mijn gebrek aan zelfvertrouwen mede de oorzaak is geweest van het zoeken naar bevestiging buiten onze relatie’
De aanpak: ontrouw programma CHH
In mijn praktijk heb ik dagelijks te maken met stellen die knelpunten ervaren binnen hun relatie. Ik zie dat ontrouw regelmatig een rol speelt bij de ontstane problemen. Op basis van de vele gesprekken met echtparen die ik de afgelopen jaren heb gevoerd binnen mijn praktijk, heb ik het CHH programma ontwikkeld. CHH staat voor de drie fasen die onderscheiden kunnen worden op het moment dat er sprake is van ontrouw binnen een relatie. De Crisisfase, de Herstelfase en de Herstelde relatiefase. Bij het ontwikkelen van het CHH programma heb ik intensief gebruik gemaakt van de ervaring die ik heb opgedaan in mijn praktijk de afgelopen jaren. Daarnaast heb ik mijn praktijkervaring aangevuld met de theorie van Petra Deij en Lorrie Brubacher. Zij zijn respectievelijk relatietherapeut en grondlegger van de ‘attachment injury repairmethode’. Verder werk ik met de inzichten van dr. Sue Johnson. In mijn aanpak zijn dan ook de beginselen van de EFT therapie terug te vinden. EFT staat voor emotionally focused therapy; Sue Johnson is de psycholoog die deze therapie heeft ontwikkeld.
In deze moeilijke fase van jullie relatie onderzoeken wij samen wat de redenen én wat de oplossingen zijn van en voor de ontrouw binnen jullie relatie. Mijn aanpak bestaat uit ongeveer tien sessies en ik begeleid jullie bij het vinden van antwoorden op de vragen die jullie hebben. Wij gaan met mijn ontrouw programma gericht aan de slag. Ik begeleid jullie bij deze zoektocht. Ik weet welke processen bij deze lastige fase van jullie relatie horen en ik kan jullie hierbij concreet begeleiden. Het programma is overzichtelijk, zowel voor wat betreft de inhoud als de duur. In sommige gevallen besteden wij meer aandacht aan een specifiek onderwerp, in andere gevallen gebeurt dit juist minder. Dit hangt mede af van jullie persoonlijke situatie en jullie wensen of zorgen. Nadat jullie het CHH programma hebben afgerond is er inzicht in de patronen binnen jullie relatie. Er is tevens inzicht in de oorzaken van de ontrouw. Jullie kunnen samen verder op basis van nieuwe inzichten. Samen verder: als jullie dit wensen uiteraard. De inzet van het programma is dat jullie samen verder kunnen gaan. Verdergaan, op basis van andere patronen. Het kan ook zo zijn dat jullie op basis van de nieuwe inzichten besluiten om niet samen verder te willen gaan.
Als jullie kinderen hebben besteed ik extra aandacht aan de manier waarop jullie met hen kunnen omgaan in deze fase. Ook op dit gebied heb ik de afgelopen jaren veel ervaring opgedaan.
Onderdeel van deze zes sessies is een aantal opdrachten die je thuis in alle rust kunt maken. Deze opdrachten zijn uitsluitend voor jezelf bedoeld. Ze kunnen gedaan worden op een manier die bij jou past, bijvoorbeeld door het op te schrijven of door het in te spreken. Het kan je helpen om dingen van je af te schrijven en bovendien geeft het kracht om te zien hoeveel je al hebt bereikt. Mocht het niet lukken om jullie relatie te redden dan kan je teruglezen – of luisteren – hoe hard jullie aan het werk zijn geweest om jullie relatie te redden.
CHH staat voor:
Crisisfase
Herstelfase
Hernieuwde relatiefase
In ongeveer 6 sessies bespreken we de volgende onderwerpen; waar nodig besteden wij meer of minder tijd aan een specifiek onderdeel:
- de ontdekking
- omgaan met woede, piekeren en jaloezie
- oorzaken
- verbinding en intimiteit
- gevolgen voor kinderen en de rest van je omgeving
- doorbreken van ingesleten patronen
- herstellen van kwetsingen
- vertrouwen opbouwen
- vergeven
- opnieuw verbinden
Cijfers
Er is veel onderzoek gedaan naar ontrouw. Uit Brits onderzoek* en uit onderzoeken* van de Nederlandse psycholoog Henk Noort blijkt:
- veel partners vergeven elkaar ontrouw: dit schommelt tussen de 76% en 96%;
- vaak wordt ontrouw niet ontdekt: dit is ongeveer 60%;
- 25% van de Nederlanders gaat wel eens vreemd;
- tussen de 40% en 75% van de volwassen Nederlanders krijgt te maken met overspel;
- bij 30% van de scheidingen is overspel de hoofdreden;
- mannen en vrouwen gaan ongeveer evenveel vreemd.
*onderzoeken geven vaak een duidelijke trend aan, echter de percentages willen nog weleens afwijken. Vermoedelijk wordt dit veroorzaakt door het niet eerlijk beantwoorden van de vragen door de geïnterviewden.